Schrijven voor een beeldscherm: zo doe je het.

Schrijven voor een beeldscherm: waarom is het anders?

Wat maakt het lezen van tekst op een beeldscherm dan zo anders? Het grote verschil met woorden op papier zit in het licht dat vanuit het beeldscherm komt. We hebben het misschien niet bewust door, maar het licht dat uit een beeldscherm komt maakt dat we op een andere manier lezen. Het kost meer energie én het kost meer tijd om tekst tot je te nemen. Dat kun je je ook wel voorstellen: het lezen van een boek zou ook een stuk vermoeiender zijn als ondertussen iemand vanaf de andere kant van de pagina met een tl-buis staat te schijnen.

En zoals de mens is: we gaan ons hierop aanpassen. Om tijd en energie te besparen, zijn we geneigd om teksten op een beeldscherm te scannen in plaats van elk woord in detail te lezen. Tot wel 80% van een tekst op een website slaan we doodleuk over! Bij een gemiddelde website is dat geen probleem. Als je online een nieuwe ovenhandschoen koopt, hoef je niet elke letter te lezen om jouw doel te bereiken. Maar bij online leren ontstaat natuurlijk wél een uitdaging. Je wilt immers dat mensen geen belangrijke informatie missen. En als de doelgroep teksten in een leeroplossing zou gaan scannen, is de kans natuurlijk wél aanwezig dat dit gebeurt. Hoe voorkom je dit?

Leerinhoud schrijven voor een beeldscherm

Een voordeel is dat de grondhouding van de doelgroep bij online leren anders is. Mensen wéten dat ze gaan leren en dan richt je je blik met een andere instelling op het beeldschem dan wanneer je snel even die overhandschoen gaat kopen. Mensen gaan veel bewuster met de informatie om. Toch blijft overeind dat het lezen van die informatie op een beeldscherm relatief veel energie kost. Energie die iemand niet meer aan de inhoud van het leerproduct kan spenderen. Zon-de!

Gelukkig kunnen we hier als leerspecialist bij helpen. Door een aantal trucjes toe te passen, kunnen we zorgen dat iemand zijn of haar energie zo min mogelijk aan het lezen op een beeldscherm en zoveel mogelijk aan de inhoudelijk informatie kan besteden. Een paar tips:

Tip 1: zet de boodschap vooraan

Zorg dat de belangrijkste boodschap van een alinea zo ver mogelijk vooraan staat. Omdat het lezen op een beeldscherm relatief vermoeiend is, is de scherpte er tegen het einde van een alinea wel af. Door de boodschap gelijk aan de lezer aan te bieden, bewijs je de waarde van de alinea en motiveer je om verder te lezen voor verdieping.

Tip 2: laat alinea’s ademen

Werk met alinea’s die niet te lang zijn. Wie je doelgroep ook is: korte stukjes tekst lezen al-tijd prettiger dan lange lappen tekst. Deel de inhoud op in alinea’s van 4-6 regels en zorg met witruimtes dat elke alinea kan ‘ademen’. Dit geeft een hoop rust bij het lezen.

Tip 3: houd het kort en makkelijk

Ook de zinnen zelf kun je maar beter kort houden. Als je meer dan twee komma’s nodig hebt om je punt te maken, dan moet je nadenken of je wel to the point genoeg bent. En kies bij die korte zinnen ook zeker voor makkelijke woorden. Het lezen alleen kost al energie genoeg en dan liggen dure woorden extra zwaar op de maag.

Tip 4: gebruik opsommingen

De allerbeste vriend van de beeldschermschrijver: de opsomming. Dit sluit ook goed aan op de neiging van mensen om informatie te scannen bij het lezen op een beeldscherm. Opsommingen zorgen dat informatie stapsgewijs wordt verdeeld. De tekst voelt daardoor minder zwaar aan en is gemakkelijker te verwerken. En daar wordt elke onderwijskundige natuurlijk vrolijk van!

Je ziet het: het schrijven voor een beeldscherm vraagt eigenlijk helemaal niet om wereldwonderen. Het vraagt om bewustzijn. Bewustzijn dat het lezen van tekst op een beeldscherm meer tijd en meer energie kost. Door hier tijdens het schrijven van leercontent rekening mee te houden, geef je gebruikers van een leeroplossing de ruimte om zich volledig te kunnen focussen op het behalen van de leerdoelen.

@Teun door de nieuwe European Accessibility Act wordt 2025 het jaar waarin digitale toegankelijkheid een vlucht gaat nemen. Hoe kijk jij als lid van de jonge onderwijskundige garde naar dit onderwerp?

De groeten!

Ivo